Vluchtelingenkamp La Liniere

Op maandag 10 april 2017 was het zo ver. Het prototype zou mede onder begeleiding van het Children’s centre en Siebe Geens die Theaterregie studeert aan Toneelacademie Maastricht worden uitgetest met de kinderen uit het vluchtelingenkamp in Duinkerke. Er waren verschillende workshops rond verschillende thema’s uitgewerkt om zo de mogelijkheden van het ontwerp te exploreren. Er was op veel geanticipeerd, maar wat zich in de nacht van 10 april 2017 afspeelde, had niemand verwacht. Kort nadat de vrijwilligers het kamp verlieten – zij verblijven buiten het kamp - passeert de ene politiewagen na de andere. De sirenes van de brandweerwagen en ambulance volgen elkaar op. Op dat moment was nog niets geweten, alleen dat het niet veel goeds voorspelde. Het nieuws begon door te komen, het kamp stond in brand en iedereen was op de vlucht. Van overal kwamen mensen met de spullen die ze konden redden. De families werden herkenbaar. Daar liepen de mensen, hun kinderen dragend, hun kleine kinderen meenemend in kruiwagens, bedekt onder dekens. Machteloos. Dan werd het zichtbaar, de vlammen namen het kamp over, alles brandde weg. Het kamp was al een hel, maar dit was niet te beschrijven. Verhalen komen door, maar veel onduidelijkheid. Het nieuws vertelt een ander verhaal dan de kampbewoners. Maar het blijft de realiteit: 1500 mensen zwerven rond. Het kamp was een tikkende tijdbom die uiteindelijk ontploft is. Van de ongeveer 1500 mensen kunnen ongeveer 600 mensen worden opgevangen in drie gymzalen. Eén van de gymzalen zou uitsluitend voor families zijn, maar dit bleek al snel niet meer waar te zijn. De nachten waren verschrikkelijk en elke dag werd meer duidelijk welke slechte invloed het had op kinderen en vrouwen. In het volgend artikel van VZW Humain dat op 11 april 2017 wordt gepubliceerd wordt de situatie perfect beschreven.

Op 12 april kwam het nieuws binnen, tot ieders grote verbazing stond nog één deel van het Children’s Centre recht, en wel het deel waarin het prototype zich bevond. Het was niet mogelijk om alles terug te krijgen, de verbindingselementen waren verdwenen. Maar de opzet van het project kon in zijn meest kritische en kindonvriendelijke situatie tot nut zijn. Hoe kan er een kindvriendelijke ruimte gecreëerd worden in een uiterst kindonvriendelijke situatie. Dit toont al één element aan: het is belangrijk dat je de onderdelen ter plekke kunt bij maken omdat er zeer veel situaties zijn die je niet onder controle hebt. Er konden op een uur heel gemakkelijk nieuwe verbindingselementen worden gemaakt, waardoor het mogelijk was om samen met de kinderen een eigen ruimte te maken.

Het project moest in deze meest kritische situatie zijn nut bewijzen en wel op donderdag 13 april 2017. Het project is buiten gestart omdat het in de gymzalen waar de kinderen verbleven dermate chaotisch en druk was. Er moest een bepaalde afstand genomen worden om de situatie binnen iets minder chaotisch te maken. Daarom is er besloten om buiten op het grasveld achter de gymzaal een plek voor de kinderen te creëren.

Toen de verschillende elementen werden bovengehaald werden de kinderen snel nieuwsgierig, een paar van de oudere jongens kwamen meteen kijken en begonnen mee te bouwen. Deze jongens hadden zeer snel door hoe het werkte. Het gemakkelijkst was om een tipi te bouwen omdat het de snelste en stevigste structuur was en zo voor deze kinderen duidelijk werd wat er mogelijk is. De kinderen begonnen eerst op zichzelf, maar merkten al snel dat ze elkaar nodig hebben om iets te kunnen realiseren. Een groepje van een zestal jongens van tussen de 8 en de 14 jaar oud hadden besloten om samen iets te maken een beetje verder van de groep. Ze hadden snel door dat als men stevige constructies wil bouwen men rustig en nauwkeurig een stevige basis moest maken. Met heel veel geduld begonnen ze een kubus te bouwen van 1m60 en om de constructie echt stevigheid te geven begonnen ze met zakmessen en knipmessen die ze bovenhaalden gaten in de grond te maken en de bamboe er in te steken. De meesten van deze kinderen lopen rond met messen, dat is eenmaal de realiteit waar men niet om heen kant, daarom is het belangrijk dat men op een veilige manier leert omgaan met dit materiaal. Dit project leende er zich toe. De jongens hebben 3 uur lang gebouwd en gingen telkens nieuwe elementen zoeken om hun plek beter te maken. In de tijd dat ze aan het bouwen waren is er geen enkele keer ruzie geweest en zijn ze op een heel correcte manier met elkaar in gesprek gegaan (Koerdische taal). Dit lijkt misschien relatief onbelangrijk maar deze jongens kunnen in andere situaties amper met elkaar spelen zonder op elkaar te kloppen of te spuwen. Ze spelen heel individualistisch en vaak egoïstisch op zichzelf, maar nu zijn ze er in geslaagd om samen iets op te bouwen en niet alleen dingen af te breken. Ze begonnen nieuwe en zeer intelligente manieren te vinden om de verbindingselementen te gebruiken. Ze zochten kleine stokjes en combineerden dit met verbindingselementen om een sluitingselement te vormen. De kleine kinderen gingen de constructies exploreren en uittesten van de oudere kinderen, zo ontstond er een interessante wisselwerking tussen leeftijden. Constructies werden verplaatst, afgebroken en terug opgebouwd. Op een moment ontstond er wel een zeer groot gevecht tussen twee groepen kinderen. De constructie begon de aandacht te trekken van andere kinderen die ook zelf verder wilden bouwen. Er was echter te weinig materiaal voorzien en samen delen bleek echt heel moeilijk te gaan. Dit had een zeer interessant gevolg waarbij een vader de ruzie kon oplossen door het materiaal te verdelen onder de kinderen. Hij begon met een groepje jongere kinderen een nieuwe wereld op te bouwen gebruik makend van het hek dat er stond. Je zag zeer duidelijk hoe zowel de kinderen als de vader van één van de kinderen er van genoten, om samen iets te creëren. Tegen 14:30 gingen de begeleiders kort eten buiten de terreinen van de tijdelijke opvang, maar toen men terug binnen wilde, was het niet meer mogelijk. De gymzalen ging ontruimd worden en alle gezinnen moesten verdwijnen. Hieruit bleek nog eens hoe belangrijk het is om een modulair en transporteerbaar element te voorzien, want er zijn zoveel elementen waar geen rekening mee gehouden kan worden. De workshop is nooit tot een eind gebracht, maar toonde wel duidelijk aan dat hier veel potentieel in zit. Aan kinderen die in een situatie leven waarin ze niets onder controle hebben, is het belangrijk om autonomie te geven over hun eigen leven. Een plek waar ze zelf dingen kunnen beslissen en onder controle hebben. Dit project ondersteunt deze behoeftes van kinderen. De basis van dit onderzoeksproject is was om te ontdekken hoe er een kindvriendelijke ruimte kan gecreëerd worden in een uiterst kindonvriendelijke situatie. Het prototype is door onvoorziene omstandigheden in één van de meest extreme situaties getest geweest en bood zo ook antwoorden. Het project toont zijn toekomstperspectieven duidelijk aan.